Γραπτες Πηγες

Οι γραπτές πηγές περιέχουν μεγάλο εύρος πληροφοριών σχετικά με τα αρχαιοελληνικά υφάσματα. Ανάλογα τη φύση τους, κείμενα και επιγραφές παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη χρήση και, σπανιότερα, την επεξεργασία των ακατέργαστων πρώτων υλών, σχετικά με τη χρήση εργαλείων όπως τα σφονδύλια και οι αγνύθες, αλλά και σχετικά με τα χρώματα και τα σχέδια των υφασμάτων. Επιπλέον, αναφέρουν πλήθος χαρακτηριστικών, όπως διακοσμητικά μοτίβα και τεχνικές διακόσμησης.

Οι γραπτές πηγές από την κλασική εποχή μπορούν να χωριστούν σε λογοτεχνικά κείμενα, τεχνικά εγχειρίδια και διοικητικά έγγραφα. Ο Πλάτωνας, συχνά, για να εξηγήσει το θέμα του, χρησιμοποιεί ως μεταφορές σκηνές γνεσίματος και ύφανσης ενώ ιστορικοί όπως ο Ηρόδοτος και ο Ξενοφώντας περιγράφουν διάφορους τύπους ενδυμάτων και διακόσμησης. Ο φιλόσοφος Θεόφραστος προσφέρει πληροφορίες σχετικά με τις βαφές υφασμάτων ενώ μέσα από τα θεατρικά έργα του Αριστοφάνη αντλούμε στοιχεία για την παραγωγή και το εμπόριο των υφασμάτων. Η πληροφόρησή μας ολοκληρώνεται μέσα από αρκετές ακόμη γραπτές πηγές σχετικές με το θέατρο, πολιτικούς ή δικανικούς λόγους, ποίηση, φιλοσοφία και ιστορία.

Οι επιγραφές αποτελούν ένα ακόμα σώμα άντλησης πληροφοριών σχετικά με την τεχνολογία και την παραγωγή των υφασμάτων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη μελέτη της κοινωνικής οργάνωσης καθώς αναφέρουν συχνά απ’ τη μια όρους επαγγελματιών σχετικών με τα υφάσματα και απ’ την άλλη στοιχεία σχετικά με την ανταλλαγή και το εμπόριο πρώτων υλών και προϊόντων. Συγκεκριμένα, η αναθηματική επιγραφή υφασμάτων και ενδυμάτων του 4ου αιώνα π.Χ. από το ιερό της Άρτεμης στη Βραυρώνα παρέχει πληροφορίες σχετικές με πρώτες ύλες, τύπους ενδυμάτων, χρώματα και τεχνικές διακόσμησης.

Παρόλ’ αυτά, η πολυσημία της ελληνικής ως προς την τεχνική ορολογία και η εξέλιξη των νοημάτων μες στο χρόνο δημιουργούν εμπόδια στην ερμηνεία πολλών όρων και ο σύγχρονος αναγνώστης θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός και επιφυλακτικός για να αποφευχθούν οι παρερμηνείες.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Blümner, H. 1912 Technologie und Terminologie der Gewerbe und Künste bei den Griechen und Römern. Hildesheim, Ods.

Cleland, L. 2005 The Brauron Clothing Catalogues. Text, Analysis, Glossary and Translation. Oxford, British Archaeological Reports.

Michel C. και Nosch M. L. 2013 Textile Terminologies in the Ancient Near East and Mediterranean from the Third to the First Millenia BC. Oxford, Oxbow Books, Ancient Textiles Series 8.