The Fabric of My Life

FABRIC logo.png

To “The Fabric of My Life” (FABRIC) είναι ένα συνεργατικό πρόγραμμα συγχρηματοδούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα στο πλαίσιο “Creative Europe” που υποστηρίζει τους τομείς Δημιουργίας και Πολιτισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πρόγραμμα FABRIC, τριετούς διάρκειας, συνεργάζονται πανεπιστήμια, μουσεία και πολιτισμικοί φορείς από τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελλάδα με σκοπό την προσέγγιση νέων μεθόδων στον πολιτιστικό τομέα σχετικά με την προσφυγική ιστορία, την ενδυνάμωση των γυναικών προσφύγων και την εκπαίδευση εξειδικευμένου προσωπικού και φοιτητών σχεδιασμού υφάσματος. 

Το FABRIC εστιάζει στη θέση των υφασμάτων και των ενδυμάτων στη ζωή και τη μνήμη παλαιών και σύγχρονων προσφύγων, με στόχο να αναδείξει και να επικοινωνήσει προσωπικές ιστορίες τους. 

 

Η εικόνα των σύγχρονων προσφύγων που έχουμε είναι κουρασμένων και βαρυφορτωμένων ανθρώπων με πλαστικές σακκούλες και παιδιά ή ανήμπορους. Οι πρόσφυγες αυτοί φέρουν μαζί τους τα απαραίτητα για τη ζωή, ελάχιστα πρόχειρα ρούχα, κουβέρτες και υπνόσακους, σκηνές.  Από αυτά, ανάμεσα στα πρώτα αναγκαία αγαθά που μεταφέρουν είναι τα ρούχα και μερικά υφάσματα, που τους τυλίγουν και τους προστατεύουν από το κρύο και τη ζέστη. Πιθανώς δεν το συνειδητοποιούν, ότι αυτά τα υφασμάτινα υπάρχοντά τους, που διασώζουν από τις προηγούμενες ζωές και πατρίδες τους, έχουν μεγάλη σημασία για την επιβίωσή τους, και σημασία συμβολική. Απλώς τα χρειάζονται. Όπως άλλωστε δεν συνειδητοποιούμε και εμείς ότι στο μεγαλύτερο μέρος της η ζωή μας κυλά ανάμεσα σε υφάσματα. Ίσως για τους πρόσφυγες αυτά τα λίγα ρούχα, οι κουβέρτες, να είναι μόνο σημάδι της τωρινής δυστυχίας, αν και αυτό θα μείνει στη μνήμη τους και θα συμμετάσχει στην κατασκευή του “εαυτού”. Αλλά κυρίως ως αναπλήρωση στη μνήμη τους λάμπουν τα δικά τους ρούχα, αυτά που αναγκάστηκαν να αφήσουν,  τα καλορραμμένα, τα κεντημένα, τα χρυσοϋφασμένα και κομψά, αυτά που έβαλαν στα παράθυρα, στα πατώματα, στα μέλη τους, τα μετάξια τα δαμασκηνά, που δεν μπόρεσαν να πάρουν μαζί τους ή ίσως πήραν μερικά. Είναι όμως εκεί, ακέραια στη μνήμη, όπως και οι τεχνικές, οι εικόνες και το ενδιαφέρον.

Τα ρούχα και τα υφάσματα συναποτελούν την ανθρώπινη ταυτότητα. Όλα τα δείχνουν: την ηλικία, την ιδιότητα την επιθυμητή, αλλά και την πραγματική, τη θέση στην κοινωνία και την οικογένεια, τα συλλογικά σώματα (στρατός, εκκλησία…) όπου ανήκει κανείς, όπως και την άρνηση. Κυρίως δε την προσφυγική ιδιότητα, με τις κουβέρτες στους ώμους ή δεμένες γύρω από τις μεσούλες των παιδιών, έξω από τις σκηνές που τους έδιναν οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι ΜΚΟ. 

Ποικίλες οι συνδηλώσεις των ενδυμάτων στη ζωή του ανθρώπου, όπως ένα μαντήλι αποχαιρετισμού παλιά, ή μπουφάν πεταγμένα σε παραλία, πρόσφατα, που θυμίζουν στιγμές ευφρόσυνες και δυστυχείς. Η δημόσια εικόνα μπορεί να εκφράζεται με κοστούμια και ψηλά τακούνια, αλλά οι μόδες, όπως και οι τέχνες είναι γραμμένες στη μνήμη του σώματος, στις στάσεις και  στις κινήσεις, σιγαλές ή βίαιες, παρόλες τις πολιτισμικές μεταλλαγές και διαφορές. Στον δημόσιο λόγο θυμίζουν επίσης βιομηχανίες που κατέρρευσαν από πολέμους ή οικονομικούς λόγους. 

Από αυτήν την πλευρά, τα ενδύματα και τα υφάσματα αποτελούν πλαίσιο για οποιαδήποτε προσφυγική κατάσταση, δηλαδή δίνουν μία πρόσκαιρη ασφάλεια, στην καθημερινότητα και στις γιορτές, που μαζί με την πολιτισμική κληρονομιά διαμορφώνουν εικόνες, κινήσεις και αισθήματα. 

Στο FABRIC βλέπουμε την ένδυση ως ένα ατομικό μέσο επικοινωνίας της ταυτότητάς μας, της ιστορίας μας και του μέλλοντος, στο οποίο στοχεύουμε. Τα είδη ένδυσης και ιδιαίτερα τα γυναικεία ρούχα είναι ένα άμεσο, απτό και οπτικό μέσο επικοινωνίας μεταξύ των Ευρωπαίων και των νέων πολιτών. Γι’αυτό το λόγο, το πρόγραμμα προωθεί νέα ψηφιακά και πολιτιστικά προϊόντα και καλεί Ευρωπαίους και πρόσφυγες να συνδημιουργήσουν και να συνεισφέρουν σε εκθέσεις, καθώς και να διηγηθούν ιστορίες από τη ζωή τους με αφορμή το ύφασμα: ποιος με δίδαξε να πλέκω, τι φορούσαν οι παππούδες μου, ποιός έφτιαξε το νυφικό μου φόρεμα, ποιο είναι το κατάλληλο ένδυμα για μένα. Mέσα από μια ποικιλία δράσεων, συνεντεύξεις, δημιουργικά εργαστήρια, εκθέσεις, θα παραχθεί ερευνητικό και καλλιτεχνικό υλικό, όπως podcastsτων αφηγήσεων, μικρά βίντεο με υποτίτλους σε διάφορες γλώσσες, κατάλογοι και δημοσιεύσεις, καθώς και ψηφιακή αναπαράσταση της γκαρνταρόμπας που χάθηκε. Όλα τα παραπάνω αποτελούν ισχυρά μέσα διαλόγου και προβληματισμού, που βοηθούν να ανακτήσουμε μνήμες των χαμένων ιστοριών, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και πέρα από αυτήν.

Η φυγή και η μετανάστευση αποτελούν διαχρονικά φαινόμενα στην Ευρώπη με ποικίλες επιδράσεις και γι’αυτό το FABRIC προσεγγίζει διάφορα ιστορικά μεταναστευτικά ρεύματα του 20ού αιώνα. Οι εργαζόμενοι στον χώρο του πολιτισμού μέσω του FABRIC εκπαιδεύονται έτσι ώστε να διευρύνουν το πεδίο δράσης τους, να απευθύνονται σε νέα ακροατήρια και να μιλούν άμεσα στους πληθυσμούς προσφύγων/μεταναστών. Συγχρόνως, φοιτητές σχεδιασμού υφάσματος ευαισθητοποιούνται στις ανάγκες του νέου πληθυσμού και εφοδιάζονται με καινούργιες γνώσεις και εμπειρίες, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις στον χώρο της ένδυσης και της μόδας. Επιπλέον, στα πλαίσια του προγράμματος, πρόσφυγες κάνουν πρακτική σε πολιτιστικούς φορείς ενισχύοντας κατ’ αυτόν τον τόπο τις γνώσεις και τις ικανότητές τους και επεκτείνοντας το κοινωνικό και επαγγελματικό τους δίκτυο. Παράλληλα, καλλιτέχνες εμπνέονται από το θέμα της προσφυγιάς και συνεργάζονται με πρόσφυγες σε δημιουργικά εργαστήρια. Η διάδραση αυτή συνοδεύεται από ομιλίες καλλιτεχνών, συνεντεύξεις με τους πρόσφυγες, και εκθέσεις στη Δανία, στη Γερμανία και στην Ελλάδα.

Το ARTEX, ως συντονιστής της ελληνικής πλευράς του προγράμματος, συνεργάζεται με πλήθος ειδικών, όπως νομικούς, επιμελητές εκθέσεων, καλλιτέχνες, ανθρωπολόγους, εκπαιδευτικούς, μουσεία και ΜΚΟ για την καλύτερη εκπλήρωση των στόχων του προγράμματος. Οι δράσεις της ελληνικής πλευράς θα ξεκινήσουν με τη δημόσια παρουσίαση του προγράμματος κατά την εναρκτήρια εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα, στις 22 Ιανουαρίου, 6μμ. 

Χρηματοδότηση:

Με την υποστήριξη του Προγράμματος Creative Europe της Ευρωπαϊκής ένωσης  

eu-flag-creative-europe_5.png

 

Συνεργάτες:        

Centre for Textile Research, Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, DK                                                                                                                                              

CTRlogo.jpg                                                                                                                                 

ARTEX Κέντρο Έρευνας και Συντήρησης Αρχαιολογικού Υφάσματος, GR

LOGO ARTEX.jpg

The National Museum of Denmark, DK

natmus.png

Deutsches Textilmuseum Krefeld, DE

dtm-logo_600.jpg

Design School Kolding, DK

logo DSDK.png

 

Εξωτερικός Συνεργάτης:

Akademie für Mode und Design, Düsseldorf, DE

AMD.jpg